Kars kaşarının tarihçesi nedir, nasıl gelişmiştir?

Kars kaşarı, Türkiye'nin doğu kesimlerinde üretilen ve kendine has karakteristik özellikleri bulunan bir peynir türüdür. Kars iline özgü olan bu peynir, Türkiye'nin en önemli peynir çeşitlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kars kaşarının tarihçesi, bölgenin kültürel ve ekonomik yapısıyla yakından ilişkilidir.

Kars kaşarının kökenleri, bölgenin zengin hayvancılık geçmişine dayanmaktadır. Tarih boyunca Kars, stratejik konumu nedeniyle birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış ve bu durum, bölgedeki tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Kars kaşarının üretimi, Osmanlı döneminde başlamış olup, özellikle 19. yüzyılda Avrupa'ya da ihraç edilmeye başlanmıştır. Kars kaşarının tarihsel gelişiminde şu unsurlar öne çıkmaktadır:

• Osmanlı Dönemi: Kars, Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli bir tarım ve hayvancılık merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde, yerel halkın peynir yapma geleneği gelişmiştir.
• Cumhuriyet Dönemi: Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte, Kars kaşarının üretimi ve pazarlaması daha sistematik bir hale gelmiştir. Tarım kooperatifleri kurulmuş ve peynir üretimi artırılmıştır.
• Modern Dönem: Günümüzde Kars kaşarı, Türkiye'nin yanı sıra uluslararası pazarda da tanınan bir ürün olmuştur. Geleneksel yöntemlerle üretilen Kars kaşarı, özellikle lezzeti ve kalitesi ile ön plana çıkmaktadır.

Kars kaşarının üretim süreci, geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Süt, inek, koyun veya keçi sütünden elde edilebilir. Üretim aşamaları genel olarak şu şekildedir:

• Sütün Toplanması: Taze süt, yerel çiftçilerden temin edilerek hijyenik koşullarda toplanır.
• Pastörizasyon: Süt, sağlık açısından güvenli hale getirmek için pastörizasyon işlemine tabi tutulur.
• Pıhtılaşma: Süt, peynir mayası eklenerek pıhtılaştırılır ve ardından kesilir.
• Yıkama ve Tuzlama: Pıhtılaştırılan peynir, yıkanarak tuzlanır. Tuz, peynirin lezzetini artıran ve korunmasını sağlayan önemli bir unsurdur.
• Olgunlaştırma: Peynir, belirli bir süre olgunlaştırılarak lezzet ve aroma kazanır. Bu aşama, Kars kaşarının karakteristik tadını belirleyen en önemli süreçlerden biridir.

Kars kaşarının belirgin özellikleri arasında şunlar sayılabilir:

• Lezzet: Kars kaşarı, yoğun ve zengin bir lezzete sahiptir. Farklı süt kaynaklarından elde edilen çeşitleri, kendine özgü tatlar sunar.
• Aroma: Olgunlaşma süreci boyunca, Kars kaşarı kendine has bir aroma geliştirir. Bu, peynirin kalitesini artıran önemli bir unsurdur.
• Yapı: Kars kaşarı, yarı sert bir yapıya sahiptir. Kesildiğinde düzgün dilimler halinde parçalanabilir.
• Renk: Genellikle sarımsı beyaz bir renge sahip olup, olgunlaşma süresine göre rengi değişebilir.

Kars kaşarı, bölgenin ekonomik yapısında önemli bir yer tutmaktadır. Yerel çiftçilerin gelir kaynaklarından biri olan Kars kaşarı, aynı zamanda bölgenin kültürel kimliğini de yansıtmaktadır. Kars kaşarı, sadece bir gıda maddesi olmanın ötesinde, bölge halkının geleneksel yaşam tarzını ve kültürünü simgelemektedir. Kars kaşarının ekonomik ve kültürel önemi şu şekillerde öne çıkmaktadır:

• İstihdam: Kars kaşarının üretimi, bölgede birçok insan için istihdam olanağı sağlamakta ve yerel ekonomiye katkıda bulunmaktadır.
• Turizm: Kars kaşarı, bölgenin turizm potansiyelini artırmakta ve gastronomi turizmi açısından önemli bir çekim merkezi olmaktadır.
• Marka Değeri: Kars kaşarı, Türkiye'nin uluslararası alandaki marka değerini artırmakta ve coğrafi işaret olarak tescillenmiştir.

Kars kaşarı, tarihsel olarak zengin bir geçmişe sahip olup, günümüzde de kültürel ve ekonomik açıdan önemli bir değer taşımaktadır. Geleneksel üretim yöntemleri ile üretilen bu peynir, hem lezzeti hem de kalitesi ile dikkat çekmektedir. Kars kaşarının gelişimi, yerel halkın kültürel mirasını ve tarımsal zenginliğini yansıtan önemli bir unsurdur. Bu bağlamda, Kars kaşarının korunması ve tanıtılması, bölgenin sürdürülebilir kalkınması açısından büyük önem taşımaktadır.